สรุปหลักกฎหมาย เรื่อง ลักษณะการขายฝาก ตาม ป.พ.พ. มาตรา 491
สรุปหลักกฎหมาย เรื่อง ลักษณะการขายฝาก ตาม ป.พ.พ. มาตรา 491
▶️ ลักษณะสำคัญ
สัญญาขายฝากคือ สัญญาซื้อขายอย่างหนึ่ง ที่มีข้อตกลงให้ผู้ขายอาจไถ่ทรัพย์นั้นคืนได้ สามารถพิจารณาได้ ใน 2 ประเด็นดังนี้
1️⃣ สัญญาขายฝากเป็นสัญญาซื้อขายอย่างหนึ่ง
+ แบบของสัญญาซื้อขาย (มาตรา 456 วรรคหนึ่ง)
สัญญาขายฝากที่ดินตกเป็นโมฆะ เพราะที่มิได้ทำตามแบบ แม้ส่งมอบแก่ผู้ซื้อฝากแล้ว ก็ถือว่าผู้ซื้อฝากครอบครองแทนผู้ขายฝาก แม้นานเพียงใดผู้ซื้อฝากก็ไม่ได้กรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครอง (ไม่ว่าจะเป็นที่ดินกรรมสิทธิ์หรือที่ดินที่รองรับแค่สิทธิครอบครองก็ตาม) จนกว่าจะได้มีการ 1381 หรือมีข้อตกลงสละไว้ล่วงหน้า
+ หลักฐานในการฟ้องร้องบังคับคดี (มาตรา 456 วรรคสอง, มาตรา 456 วรรคสาม ประกอบวรรคสอง)
สัญญาจะขายฝากอสังหาริมทรัพย์/สังหาริมทรัพย์พิเศษ ต้องอยู่ในบังคับที่ต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือ หรือวางมัดจำ หรือชำระหนี้บางส่วน เพื่อให้สิทธิในการฟ้องร้องบังคับคดีตามมาตรา 456 วรรคสอง และวรรคสาม
+การโอนกรรมสิทธิ์ (มาตรา 458–460)
เมื่อมีการขายฝาก กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินที่ขายฝากย่อมโอนไปยังผู้ซื้อฝาก (ตามมาตรา 458) มิได้เป็นของผู้ขายฝากอีกต่อไป จนกว่าผู้ขายฝากจะได้ทำการไถ่ถอนทรัพย์สินนั้น
4 หน้าที่และความรับผิดของคู่สัญญา เช่น การส่งมอบ ความรับผิดเพื่อชำรุดบกพร่องหรือเพื่อการรอนสิทธิ
2️⃣ มีข้อตกลงว่าผู้ขายอาจไถ่ทรัพย์นั้นคืนได้
การ “ไถ่” มีความหมายทำนองเดียวกันกับ “ซื้อกลับมา” นั่นเอง โดยคำว่า “อาจ” ตามมาตรา 491 หมายถึง เป็นสิทธิเป็นอำนาจของผู้ขายฝากว่าจะไถ่คืนหรือไม่ก็ได้ ส่วนถ้อยคำที่จะถือว่าเป็นข้อตกลงให้ไถ่ กฎหมายไม่ได้เคร่งครัดถึงกับต้องใช้คำตามกฎหมายว่า “ไถ่คืน” เช่น ขายที่ดินต่อกันแล้ว มีข้อตกลงไว้ท้ายสัญญานั้นว่า ถ้าผู้ขายต้องการซื้อคืน ผู้ซื้อยอมขายให้ ถือว่าเป็นสัญญาขายฝาก (ฎ.594/2486)
⚠️สาระสำคัญ !!! ข้อตกลงให้ไถ่คืนหรือซื้อทรัพย์ที่ขายคืนจะต้องเกิดในขณะทำสัญญา*** หากเกิดขึ้นภายหลังทำสัญญาไม่ถือว่าเป็นข้อตกลงให้ไถ่ (อาจเป็นคำมั่นในการซื้อขาย)