สรุปหลักกฎหมาย เรื่อง คำพิพากษาตามยอม ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 138
สรุปหลักกฎหมาย เรื่อง คำพิพากษาตามยอม ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 138
🔴คำพิพากษาตามยอม
1. การประนีประนอมยอมความกันซึ่งศาลจะพิพากษาตามยอมได้ ศาลต้องรับฟ้องคดีนั้นแล้ว ถ้าศาลยังไม่ได้มีคำสั่งรับฟ้องโจทก์ หากพิพากษาตามยอมไป ถือเป็นกระบวนการพิจารณาที่ผิดระเบียบตามมาตรา 27 เมื่อความปรากฏในชั้นบังคับคดี ศาลสูงเพิกถอนได้ (ฎ.2994/2543, ฎ.2194/2557)
📌ส่วนกรณีของชั้นอุทธรณ์หรือฎีกา คู่ความจะขอให้ศาลอุทธรณ์หรือศาลฎีกาพิพากษาตามยอมโดยที่ยังไม่มีการยื่นอุทธรณ์หรือฎีกาและศาลยังไม่ได้มีคำสั่งรับอุทธรณ์หรือฎีกาดังกล่าวแล้วไม่ได้เช่นกัน
📌นอกจากนี้แม้ศาลชั้นต้นสั่งรับฟ้องไว้แล้ว แต่อยู่ระหว่างประเมินราคาที่ดินพิพาท เพื่อมีคำสั่งให้โจทก์เสียค่าขึ้นศาลเพิ่มเติม ก่อนศาลมีคำสั่งให้โจทก์เสียค่าขึ้นศาลเพิ่มเติมคู่ความยังไม่อาจตกลงประนีประนอมยอมความได้
2. ต้องเป็นการประนีประนอมกันในประเด็นแห่งคดีโดยมิได้มีการถอนคำฟ้อง และต้องเป็นการประนีประนอมกันในประเด็นแห่งคดี และข้อตกลงหรือการประนีประนอมยอมความกันนั้นไม่เป็นการฝ่าฝืนต่อกฎหมาย
3. คำพิพากษาตามยอมตามมาตรา 138 ไม่ตกอยู่ในบังคับแห่งบทบัญญัติมาตรา 142 ที่ห้ามพิพากษาเกินคำขอหรือนอกจากที่ปรากฏในคำฟ้อง เพราะคำพิพากษาตามยอมมิใช่เป็นการวินิจฉัยชี้ขาดข้อพิพาทอย่างคดีธรรมดา เพียงแต่ข้อตกลงตามสัญญาประนีประนอมยอมความนั้นต้องเกี่ยวพันกับประเด็นแห่งคดีหรือเกี่ยวเนื่องกับประเด็นแห่งคดี ศาลก็พิพากษาตามยอมให้ได้ (ฎ.1492/2528)
4. สัญญาประนีประนอมยอมความตามมาตรา 138 เป็นสัญญาที่กระทำต่อหน้าศาลและคู่ความที่ทำสัญญาต้องลงชื่อในสัญญาด้วย หากยังไม่ลงชื่อ ก็ไม่ถือว่าเป็นสัญญาประนีประนอมยอมความ คู่ความที่ลงชื่ออาจเป็นตัวความเอง ผู้รับมอบอำนาจหรือทนายความในกรณีที่หนังสือมอบอำนาจหรือใบแต่งทนายความระบุให้มีอำนาจทำสัญญาประนีประนอมยอมความได้ (ฎ.195/2521)
5. คำพิพากษาตามยอมมีผลผูกพันคู่ความตาม ป.วิ.พ. มาตรา 145 แต่ไม่ผูกพันบุคคลภายนอก และคู่ความที่ถูกผูกพันโดยคำพิพากษาตามยอมจะมาขอให้เพิกถอนคำพิพากษาตามยอมไม่ได้
6. สัญญาประนีประนอมยอมความซึ่งศาลพิพากษาตามยอมแล้ว ถือเป็นส่วนหนึ่งของคำพิพากษาตามยอม การแก้ไขสัญญาประนีประนอมยอมความจึงสามารถแก้ไขได้ โดยหลักเดียวกับการแก้ไขคำพิพากษา ทั้งนี้ตามมาตรา 143 คือ จะแก้ไขได้ต่อเมื่อเป็นข้อผิดพลาดเล็กน้อยหรือข้อผิดหลงเล็กน้อย
7. สัญญาประนีประนอมยอมความ สามารถตกลงกันทำได้ทุกชั้นศาลและคำพิพากษาตามยอมในศาลสูงมีผลทำให้คำพิพากษาของศาลล่างถูกเปลี่ยนแปลงแก้ไขไปโดยคำพิพากษาตามยอมดังกล่าว
8. คดีที่ศาลพิพากษาตามยอม ถือว่าศาลวินิจฉัยในเนื้อหาแห่งคดีแล้ว หากคู่ความนำประเด็นเดิมในคดีที่ศาลพิพากษาตามยอมมาฟ้องเป็นคดีใหม่ ถือว่าเป็นฟ้องซ้ำ