สรุปหลักกฎหมาย เรื่อง ห้ามศาลพิพากษานอกประเด็นข้อพิพาทและพิพากษาเกินคำขอ ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 142

สรุปหลักกฎหมาย เรื่อง ห้ามศาลพิพากษานอกประเด็นข้อพิพาทและพิพากษาเกินคำขอ ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 142

🔴ศาลต้องถือเอาคำฟ้องเป็นหลัก จะมีคำพิพากษาหรือคำสั่งชี้ขาดตัดสินคดีนอกคำฟ้องไม่ได้ กล่าวคือ นอกสภาพแห่งข้อหาและข้ออ้างที่อาศัยเป็นหลักแห่งข้อหาในคำฟ้องไม่ได้ ขณะเดียวกันศาลจะพิพากษาหรือทำสิ่งใด ๆ เกินไปกว่า หรือนอกจากที่ปรากฏในคำฟ้องไม่ได้ เว้นแต่จะต้องด้วยกรณียกเว้นตามอนุมาตรา 1 ถึง อนุมาตรา 6 ดังนี้ มาตรา 142 จึงเป็นบทบัญญัติสำคัญในการทำคำพิพากษาชี้ขาดตัดสินคดีของศาล

🔴ข้อยกเว้น

(1) ในคดีฟ้องเรียกอสังหาริมทรัพย์ ให้พึงเข้าใจว่าเป็นประเภทเดียวกับฟ้องขอให้ขับไล่จําเลย ถ้าศาลพิพากษาให้โจทก์ชนะคดี เมื่อศาลเห็นสมควรศาลจะมีคำสั่งให้ขับไล่จําเลยก็ได้ คําสั่งเช่นว่านี้ให้ใช้บังคับตลอดถึงวงศ์ญาติทั้งหลายและบริวารของจําเลยที่อยู่บนอสังหาริมทรัพย์นั้น ซึ่งไม่สามารถแสดงอำนาจพิเศษให้ศาลเห็นได้

(2) ในคดีที่โจทก์ฟ้องเรียกทรัพย์ใด ๆ เป็นของตนทั้งหมด แต่พิจารณาได้ความว่าโจทก์ควรได้แต่ส่วนแบ่ง เมื่อศาลเห็นสมควร ศาลจะพิพากษาให้โจทก์ได้รับแต่ส่วนแบ่งนั้นก็ได้

(3) ในคดีที่โจทก์ฟ้องขอให้ชําระเงินพร้อมด้วยดอกเบี้ยจนถึงวันฟ้อง เมื่อศาลเห็นสมควร ศาลจะพิพากษาให้จําเลยชําระดอกเบี้ยจนถึงวันที่ได้ชําระเสร็จตามคำพิพากษาก็ได้

(4) ในคดีที่โจทก์ฟ้องเรียกค่าเช่าหรือค่าเสียหายอันต่อเนื่องคํานวณถึงวันฟ้อง เมื่อศาลเห็นสมควร ศาลจะพิพากษาให้ชําระค่าเช่าและค่าเสียหายเช่นว่านี้จนถึงวันที่ได้ชําระเสร็จตามคำพิพากษาก็ได้

(5) ในคดีที่อาจยกข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชนขึ้นอ้างได้นั้น เมื่อศาลเห็นสมควร ศาลจะยกข้อเหล่านั้นขึ้นวินิจฉัยแล้วพิพากษาคดีไปก็ได้

(6) ในคดีที่โจทก์ฟ้องขอให้ชําระเงินพร้อมด้วยดอกเบี้ยซึ่งมิได้มีข้อตกลงกำหนดอัตราดอกเบี้ยกันไว้ เมื่อศาลเห็นสมควรโดยคำนึงถึงเหตุสมควรและความสุจริตในการสู้ความหรือการดำเนินคดี ศาลจะพิพากษาให้จําเลยชําระดอกเบี้ยในอัตราที่สูงขึ้นกว่าที่โจทก์มีสิทธิได้รับตามกฎหมายแต่ไม่เกินร้อยละสิบห้าต่อปีนับตั้งแต่วันฟ้องหรือวันอื่นหลังจากนั้นก็ได้